NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
82 - (344) حدثنا
عبيدالله بن
معاذ العنبري.
حدثنا المعتمر.
حدثنا أبي.
حدثنا أبو
العلاء بن
الشخير؛ قال:
كان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم ينسخ
حديثه بعضه
بعضا. كما ينسخ
القرآن بعضه
بعضا.
{82}
Bize Ubeydullah b. Muaz el-Anberi
rivayet etti. (Dediki): Bize el- Mu'temir rivayet etti. (Dediki): Bize babam
rivayet etti. (Dediki): Bize Ebu'l-A'la İbnü'ş-Şihhir rivayet etti Dedi ki:
Kur'an'ın bazı ayetleri birbirini
nasıl neshederse Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in bazı hadisleride
birbirini neshederdi.
İzah:
Müslim'in Ebu'l
A'la'dan naklolunan bu haberini burada rivayet etmekten muradı yukarıda geçen:
«Su ancak su'dan dolayı
İcab eder.» hadisinin mensuh olduğunu anlatmaktır.
Ebu'l A'la'nın: «Sünnet
de sünneti neshederdİ» sözü doğrudur.
Ulema sünnetin sünnetle
dört şekilde neshedildiğini söylerler. Şöyle ki:
1- Mütevatir hadis yine
kendisi gibi mütevatir olan bir hadisle nesh edilir.
2- Haber-i Vahid,
Haber-i vahidle neshedilir.
3- Haber-i vahid
mütevatir hadisle nesh edilir.
4- Mütevatir Haber-i
vahid ile nesh edilir.
Bu dört vecihten üçü
bilittifak caizsede dördüncüsü ihtilaflıdır. Cumhur'u Ulema'ya göre mütevatir
bir hadis haber-i vahid ile neshedilemez. Zahirîlerden bazıları bunu tecviz
etmişlerdir.
Usul-ü Fıkıh uleması
neshin kitapla sünnet arasında da cereyan ettiğini söylerler. Onlara göre kitap
kitapla sünnette sünnetle neshedildiği gibi sünnet kitapla ve kitap sünnetle
dahi neshedilebilir. Ancak kitabı neshedecek sünnetin kitap derecesinde olması
îcab eder. Bundan murad sünnetin mütevatir olmasıdır. Mütevatirden bir derece
aşağı olan Haber-i meşhur ile kitap üzerine ziyade meselesi usul uleması
arasında ihtilaflıdır.
Kitap ayetlerinin
birbirlerini neshetmesi de üç şekilde tasavvur olunabilir.
1- Bazen bir ayetin
başka bir ayetle hem tilaveti hem hükmü neshedilir, Yani artık o ayetin hükmü
ile amel edilemediği gibi namazda okunması da caiz değildir.
2- Tilaveti nesh
edilmekle beraber hükmü baki kalır.
3- Hükmü nesh edilir,
tilaveti kalır. Yani o ayetin hükmü ile amel olunmaz. Fakat ayet Kur'an'da
yazılıdır, namazda okunabilir.